Σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 3868/2010 «Εθελοντής υγείας – κοινωνικής φροντίδας» είναι το εγγεγραμμένο στο μητρώο εθελοντών φυσικό πρόσωπο που παρέχει δωρεάν τις υπηρεσίες του, σύμφωνα με εγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης εθελοντών υγείας – κοινωνικής φροντίδας και «Συντονιστής φορέας» είναι το εποπτευόμενο από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (σήμερα σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 1 του Ν.4455/2017, το Υπουργείου Εργασίας) νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που εγκρίνει, παρακολουθεί και αξιολογεί την υλοποίηση των προγραμμάτων δράσης εθελοντών υγείας – κοινωνικής φροντίδας και είναι εγγεγραμμένος σε «Μητρώο εθελοντών – εθελοντικών ομάδων» που είναι το μητρώο που τηρείται σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και περιλαμβάνει το σύνολο των ενεργών εθελοντών υγείας – κοινωνικής φροντίδας.
Σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 2 του Ν. 2646/1998 στο Τμήμα Ανάπτυξης Εθελοντισμού του Υπ. Υγείας και Πρόνοιας υφίσταται ειδικό μητρώο των πρωτοβάθμιων, δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.), που αποτελούν είτε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα είτε σωματεία ή συλλόγους, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Υγείας ή της Κοινωνικής Φροντίδας και με αντικείμενο κυρίως την εθελοντική παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς άτομα ή ομάδες πληθυσμού.
Σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 1 του Ν.4455/2017 σήμερα τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως φιλανθρωπικά σωματεία, κοινωφελή ιδρύματα, αστικές εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, υπάγονται πλέον στην εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και συνιστάται και λειτουργεί στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε. (Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε.) του Ν.3607/2007 (Α 245) Εθνικό Μητρώο ιδιωτικών φορέων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (Εθνικό Μητρώο), που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας.
Επίσης, σύμφωνα με την ΥΑ Δ14/οικ.44386/ΦΕΚ B’ 2981/08.07.2021 τα ανωτέρω ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας (του άρθρου 7 παρ. 1 του Ν.4455/2017) και ταυτόχρονα δραστηριοποιούνται στον τομέα της Υγείας ή της Κοινωνικής Φροντίδας με αντικείμενο την εθελοντική παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας (του άρθρου 12 παρ. 2 του Ν. 2646/1998) επιχορηγούνται μέσω των οικείων Περιφερειών από τα καθαρά έσοδα του Ειδικού Κρατικού Λαχείου Κοινωνικής Αντίληψης.
Σύμφωνα δε με το άρθρο 5 του Ν. 2646/1998 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 49 του Ν. 4837/2021 (βλ. ΝΒ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 9. 2 b) ΝΠΙΔ που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και εφόσον είναι ειδικώς πιστοποιημένοι φορείς παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας, δύναται να επιχορηγούνται (i) είτε μέσω των Περιφερειών με μεταφορά αντίστοιχης πίστωσης, (ii) είτε απευθείας από τις πιστώσεις του προϋπολογισμού της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας.
Σύμφωνα με το άρθρο 155 του Ν. 4483/2017 οι Περιφέρειες δύνανται να αναλαμβάνουν την μεταφορά των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) από τον τόπο διαμονής τους στις εγκαταστάσεις των Πιστοποιημένων Φορέων του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας και αντιστρόφως. Για την οργάνωση και εκτέλεση του μεταφορικού έργου του προηγουμένου εδαφίου ισχύουν αναλογικά τα προβλεπόμενα για μαθητές ΣΜΕΑ στην Υ.Α. 50025/26.9.2018
2. ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ (Ο.ΚΟΙ.Π)/ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ
Στο Άρθρο 7 του Ν. 4873/2021 θεσμοθετείται Ειδικό Μητρώο Ο.Κοι.Π. και οι Προϋποθέσεις εγγραφής σε αυτό. Επίσης στο Άρθρο 4 του Ν 4873/2021 παρατίθενται οι κάτωθι ορισμοί : στην παρ 1α ως Οργάνωση Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κοι.Π.) ορίζεται η εθελοντική οργάνωση προσώπων, σωματείο ή αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, με κοινωφελή σκοπό, ανεξάρτητη από κράτη ή κυβερνήσεις, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους δημόσιους οργανισμούς δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου, τους εμπορικούς, συνδικαλιστικούς και επαγγελματικούς οργανισμούς και ενώσεις, τις πολιτικές οργανώσεις και τα πολιτικά κόμματα. Προϋπόθεση των Ο.ΚΟΙ.Π. αποτελεί η μη συμμετοχή οιουδήποτε νομικού προσώπου που ανήκει στον δημόσιο τομέα, στη σύνθεση των οργάνων διοίκησής τους και των γενικών συνελεύσεών τους.
Με την ΥΑ 6216/2023/ΦΕΚ Β 2300/7-4-2023. καθορίζεται ο τρόπος λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος της «Δημόσιας Βάσης Δεδομένων Ο.Κοι.Π.» και του «Ειδικού Μητρώου Ο.Κοι.Π». του άρθρου 5 του Κεφαλαίου Β του ν. 4873/2021 (Α’ 248), με σκοπό την καταχώριση, την εγγραφή, την ανανέωση, την κρατική χρηματοδότηση και την εφαρμογή φορολογικών κινήτρων στις Οργανώσεις Κοινωνίας των Πολιτών και στους κοινωφελείς φορείς, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 4 του ν. 4873/2021.
Στην παράγραφο 1θ του Άρθρου 4 του Ν 4873/2021 γίνεται ο ορισμός του Εθελοντή: Το φυσικό πρόσωπο που κατοικεί ή διαμένει στην Ελλάδα και παρέχει εθελοντική απασχόληση σε ατομική βάση ή συλλογικά στο πλαίσιο δράσης ενός Φορέα Παροχής Εθελοντικής Απασχόλησης. Στην παρ 1ι. ως Εθελοντισμός ορίζεται: Η οικειοθελής δέσμευση του εθελοντή για προσφορά εργασίας και υπηρεσιών προς όφελος του κοινωνικού συνόλου άνευ αμοιβής ή άλλου υλικού ανταλλάγματος., ια.
Σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 17 του Ν. 4430/2016 ένα μέλος του Κοινσεπ μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του εθελοντικά και άμισθοι έως 16 ώρες την εβδομάδα σε καταγεγραμμένη σε πινάκιο υπηρεσία εντός του χώρου που έχει οριστεί.
Σύμφωνα με την παρ. 1β του άρθρου 8 του Ν. 4430/2016 ένα μη μέλος μπορεί να προσφέρει τις εθελοντικές του υπηρεσίες σε μη παραγωγική θέση με την προϋπόθεση εκ των προτέρων ανάρτησης της περιγραφής της δράσης δημόσια στην ιστοσελίδα του φορέα. Σύμφωνα με την παρ. 2: Ο Φορέας Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας: α) Ευθύνεται για τυχόν ζημίες που προξενήθηκαν στον εθελοντή κατά την παροχή της εθελοντικής του απασχόλησης στο Φορέα και β) Σε περίπτωση που ο εθελοντής απασχολείται στο εξωτερικό, ο Φορέας παροχής εθελοντικής απασχόλησης αναλαμβάνει πλήρως τα έξοδα ταξιδιού, διαβίωσης, καταλύματος, επαναπατρισμού και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς και κάθε άλλη δαπάνη που θα προκύψει κατά τη διάρκεια διαμονής του εθελοντή στο εξωτερικό.
